W Lesie Murckowskim odbyły się wyjątkowe warsztaty dla nauczycieli w ramach Akademii Edukacji Klimatyczno-Środowiskowej dla Nauczycieli – projektu realizowanego przez Uniwersytet Śląski w Katowicach przy wsparciu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.

Zanim uczestnicy wyruszyli na kąpiel leśną, wzięli udział w wykładach poświęconych różnym aspektom edukacji terenowej. Poruszano m.in. zagadnienia związane z historią kąpieli leśnych (Shinrin-yoku), ich wpływem na dobrostan psychiczny i fizyczny, a także możliwościami wykorzystania natury jako przestrzeni edukacyjnej – nie tylko na lekcjach biologii czy chemii, ale również języka polskiego, matematyki czy przedmiotów humanistycznych.

Po części teoretycznej przyszedł czas na praktykę – uczestnicy doświadczyli kąpieli leśnej na własnej skórze. Warsztaty pozwoliły im uczyć się uważności, otwartości na zmysły oraz technik skupienia i obserwacji. To cenna wiedza, która pomoże w inspirowaniu dzieci i młodzieży do odkrywania natury i budowania z nią głębszej relacji.

Innowacyjna edukacja – z myślą o przyszłości

Celem Akademii jest przygotowanie grupy 80 nauczycieli szkół podstawowych do prowadzenia nowoczesnej edukacji klimatyczno-środowiskowej, odpowiadającej na wyzwania współczesnego świata, takie jak kryzys klimatyczny czy zanikanie bioróżnorodności. Program obejmuje interdyscyplinarne i praktyczne formy wsparcia metodycznego i merytorycznego, m.in.:

  • kąpiele leśne (Shinrin-yoku),
  • warsztaty oparte na mozaice klimatycznej i bioróżnorodnościowej,
  • seminaria terenowe (edukacja outdoorowa),
  • zajęcia ekopsychologiczne,
  • wykłady specjalistów z zakresu nauk przyrodniczych, społecznych i humanistycznych.

Odpowiednio przeszkoleni nauczyciele będą współtworzyć unikatową bazę materiałów dydaktycznych, w tym scenariusze lekcji dostosowane do podstawy programowej oraz lokalnych potrzeb szkół uczestniczących w pilotażu. Materiały te mają na celu poszerzenie perspektywy edukacyjnej, wzmacnianie sprawczości uczniów i łączenie edukacji formalnej z realnymi wyzwaniami środowiskowymi.

Efektem działań Akademii będzie wdrożenie nowatorskich scenariuszy lekcji w 20 szkołach podstawowych.

Czym jest kąpiel leśna?

Kąpiel leśna (jap. 森林浴 Shinrin-yoku) to praktyka świadomego, powolnego zanurzenia się w atmosferze lasu przy pomocy wszystkich zmysłów. Ma udokumentowany, pozytywny wpływ na zdrowie – wspiera profilaktykę, leczenie i rehabilitację. Jej skuteczność została potwierdzona badaniami naukowymi już w latach 90. XX wieku w Japonii.

Korzyści płynące z kąpieli leśnych obejmują m.in.:

  • normalizację ciśnienia i tętna,
  • poprawę odporności komórkowej,
  • redukcję poziomu stresu, złości, depresji i lęku,
  • zwiększenie koncentracji i uważności,
  • równoważenie układu nerwowego (część współczulna i przywspółczulna).

Kąpiele leśne mogą odbywać się samodzielnie lub z przewodnikiem. Istnieje wiele szkół tej praktyki – od minimalistycznych spacerów w ciszy, po bardziej rozbudowane sesje z dodatkowymi ćwiczeniami uważności, tzw. „zaproszeniami”, jak proponuje Amos Clifford, twórca jednej z najpopularniejszych metod w USA i Europie.

To uniwersalna i bezpieczna metoda, odpowiednia dla każdej grupy wiekowej, niezależnie od pory roku – o ile warunki środowiskowe są komfortowe i bezpieczne.